ارتودنسی و ام آر آی | آیا براکت ها مانع تصویربرداری می شوند؟

چرا موضوع «ارتودنسی و ام آر آی» مهم است؟

ارتودنسی و ام آر آی یکی از دغدغه های رایج برای افرادی است که همزمان تحت درمان ارتودنسی هستند و به هر دلیل نیاز به تصویربرداری MRI پیدا می کنند. خیلی از بیماران نگرانند که براکت ها یا سیم های ارتودنسی هنگام انجام ام آر آی باعث مشکل شوند یا حتی روند درمانشان را مختل کنند. 

این نگرانی طبیعی است، اما با داشتن آگاهی درست و مشورت با پزشک، می توان با آرامش بیشتری برای انجام MRI اقدام کرد. در این مقاله به طور کامل بررسی می کنیم که آیا ارتودنسی مانعی برای ام آر آی محسوب می شود یا خیر و چه نکاتی را باید قبل از این تصویربرداری در نظر گرفت.

برای مشاوره با متخصص ارتودنسی در تهران، با ما در تماس باشید.

ام آر آی چیست و چرا با ارتودنسی نگرانی ایجاد می کند؟

ارتودنسی و MRI موضوعی است که به دلیل ماهیت فناوری ام آر آی نگرانی هایی ایجاد می کند. در تصویربرداری MRI از میدان مغناطیسی بسیار قوی و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویر دقیق از بافت های داخلی بدن استفاده می شود. به همین دلیل وجود هرگونه فلز در بدن می تواند باعث اختلال در کیفیت تصویر یا ایجاد خطرات احتمالی شود. 

براکت ها و سیم های ارتودنسی معمولاً از فلز ساخته شده اند و ممکن است در میدان مغناطیسی دچار کشش یا ایجاد نویز تصویری شوند. البته بیشتر براکت های مدرن امروزی از آلیاژهایی ساخته می شوند که با MRI سازگارترند، اما همچنان نیاز به بررسی دقیق توسط پزشک وجود دارد. 

همین مسئله باعث می شود بسیاری از بیماران پیش از انجام MRI دچار نگرانی شوند و این سؤال برایشان مطرح شود که آیا ارتودنسی مانعی برای این تصویربرداری است یا خیر.

ارتودنسی و ام آر آی: آیا براکت ها خطرناک هستند؟

هنگامی که صحبت از ارتودنسی و ام آر آی می شود، نگرانی رایجی که ذهن بیماران را درگیر می کند این است: «آیا براکت ها یا سیم ها ممکن است در طی MRI باعث سوختگی یا جابه جایی شوند؟» 

خوشبختانه، شواهد علمی مطمئنی نشان می دهند که در بیشتر موارد، براکت های مدرن ایمن اند. مطالعات متعددی نشان داده اند که حرارت ایجاد شده حتی در شرایط MRI با میدان های قوی، کمتر از ۱ درجه سانتی گراد است و خطر جدا شدن یا حرکت قطعات ارتودنسی بسیار ناچیز است. 

با این حال، جنس براکت اهمیت دارد: براکت های سرامیکی یا پلاستیکی تقریباً هیچ اختلال تصویری (artifact) ایجاد نمی کنند و MRI سازگار هستند، اما براکت ها و سیم های استیل ممکن است باعث تحریف تصویر در نواحی صورت، سینوس یا لوب پیش پیشانی شوند. 

بنابراین، با وجود اینکه خطر جسمی اندک است، توصیه می شود قبل از MRI با ارتودنتیست مشورت شود تا نوع دستگاه مشخص و در صورت نیاز اقدامات احتیاطی مانند حذف موقت قطعات فلزی اتخاذ گردد.

چه کسانی باید قبل از MRI حتماً با ارتودنتیست مشورت کنند؟

در برخی شرایط، بیماران باید قبل از انجام ارتودنسی و MRI حتماً با ارتودنتیست خود مشورت کنند تا از بروز هرگونه مشکل احتمالی جلوگیری شود. این موضوع مخصوصاً زمانی اهمیت دارد که نوع ابزار یا وضعیت درمانی می تواند بر ایمنی یا کیفیت تصاویر MRI اثر بگذارد. موارد زیر از جمله شرایطی هستند که مشاوره تخصصی پیش از تصویربرداری ضروری است:

• افرادی که براکت فلزی ثابت دارند، زیرا این براکت ها ممکن است در میدان مغناطیسی باعث ایجاد نویز یا اختلال در تصویر شوند.
• کسانی که ایمپلنت یا پیچ ارتودنسی دارند، چرا که جنس فلز آن ها باید بررسی شود تا از ایمنی در MRI مطمئن شد.
• بیمارانی که درمان ترکیبی ارتودنسی و جراحی فک یا صورت انجام داده اند، چون ابزارهای جراحی یا پلیت های فلزی می توانند در تصویربرداری مشکل ساز شوند.

این چک لیست ساده به بیماران کمک می کند تا بدانند در چه شرایطی باید قبل از MRI به طور ویژه با ارتودنتیست خود هماهنگ کنند.

روش های ایمن انجام MRI در بیماران ارتودنسی

در حالی که MRI یکی از ایمن ترین روش های تصویربرداری است، وجود ابزارهای ارتودنسی فلزی می تواند باعث ایجاد اختلال در تصویر و کمی افزایش دما شود. با این حال، با رعایت یکسری اقدامات و انتخاب های هوشمندانه، می توان تصویربرداری MRI را در بیماران دارای ارتودنسی به شکلی بسیار ایمن انجام داد.

• استفاده از MRI سازگار (MR‑Safe یا MR‑Conditional): انتخاب ابزارهایی که به طور مشخص برای MRI ایمن شده اند (مانند براکت های سرامیکی یا پلاستیکی) ریسک حرارتی و تحریف تصویر را کاهش می دهد.
• بررسی دقیق نوع براکت پیش از MRI: براکت های استنلس استیل باعث اختلال در تصاویر و در موارد نادر حتی افزایش دمای جزئی می شوند؛ در عوض، براکت های پلاستیکی، سرامیکی و تیتانیومی کمتر مشکل ساز هستند.
• امکان برداشتن براکت یا سیم در شرایط خاص: اگر قرار است ناحیه سر یا گردن تصویربرداری شود، انتخاب حذف براکت های استنلس استیل یا استفاده از ابزار غیر فلزی مناسب تر است تا کیفیت تصویر حفظ شود.
• استفاده از فواصل فاصله دار و دقت در محل تصویربرداری: هر چه ابزار ارتودنسی از ناحیه مورد بررسی دورتر باشد، اختلال در تصویر کمتر خواهد بود. بنابراین، در صورتی که ناحیه تصویربرداری در نزدیکی دهان یا صورت است، تصمیم گیری دقیق تری نیاز است.
• استفاده از MRI با میدان مغناطیسی پایین تر (مثلاً 1.5 تسلا): تصاویر با میدان ضعیف تر، به ویژه در نواحی حساس، احتمال ایجاد artefact یا اختلال تصویر کمتری دارند.
  

این موارد به صورت کاربردی و عملی طراحی شدند تا بیماران و پزشکان بتوانند تصمیم بهتری در مورد انجام ارتودنسی و ام آر آی بگیرند، با حفظ ایمنی و کیفیت تصویربرداری. اگر دوست داری، می تونم بخش های بعدی مقاله رو هم برات بنویسم یا منابع بیشتری معرفی کنم!

تجربه بیماران: آنچه باید انتظار داشته باشید

• بسیاری از بیماران گزارش می دهند که طی انجام MRI، با احساس گرمای اندکی یا صدای خفیف در محل براکت ها مواجه شده اند، اما این حس معمولاً کوتاه مدت و بی ضرر بوده و باعث ترس واقعی نمی شود—تصویربرداری به خوبی انجام شده و آسیبی به دستگاه ارتودنسی وارد نمی شود.
• طبق تجربیات منتشر شده توسط برخی کلینیک ها، اکثر بیماران در MRI با ارتودنسی، فقط کمی نگران کاهش کیفیت تصویر هستند (به خاطر پدید آمدن «artifact») اما هیچ گاه براکت ها پرت نشده یا خطر جدی برای آنها شکل نگرفته است. این موضوع کمک می کند مخاطب احساس آرامش و اطمینان کند.
  

نتیجه گیری

در بیشتر موارد، ارتودنسی و ام آر آی با هم مشکلی ایجاد نمی کنند و بیماران می توانند بدون نگرانی خاصی این تصویربرداری را انجام دهند، اما توجه داشته باشید که مشاوره تخصصی با ارتودنتیست قبل از MRI همیشه ضروری است تا شرایط هر فرد به طور دقیق بررسی شود. 

اگر شما هم نیاز به انجام MRI دارید و هم زمان درمان ارتودنسی در حال انجام دارید، می توانید برای دریافت مشاوره تخصصی و راهنمایی های کامل با کلینیک دکتر یلدا پرنمازه تماس بگیرید و فرم مشاوره را پر کنید تا با اطمینان خاطر مسیر درمانی خود را ادامه دهید.

سوالات متداول

منابع علمی:

https://www.radiologyinfo.org/en/info/safety-mr

https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6926903